maandag 21 mei 2012

Krullen en Kant

The images
That form our world
Appear as time
Our day unfurls

As leaves of ferns
Once tightly curled
Our time expands
To fill our space

With length
And breadth
With depth
And pace

To leave a stalk
Behind the fronds
Connected
To the mother place

That heart
From where
All fern buds grow

Not so different
You know
From the lives
Of you and me

Except the fact
Our fronds
Move free



Lange tijd droomde ik ervan een oude tuin te bezitten. Zo één met een doorleefd karakter, en donkere hoekjes en kantjes, met hagen en struikgewas en stinzeplanten en varens, langs slootjes en op oude halfvergane muurtjes of omgevallen bomen. Zo'n tuin met dikke en monumentale bomen, zwaar van loof en reeds op een leeftijd dat de ontwerper al lang overstijgt. 


Ik hou van oude tuinen. Dat is duidelijk. En ben dan altijd een beetje jaloers als ik in iemands tuin komt waar je de tijd kan voelen. Maar langs de andere kant - ben ik nu toch wel blij dat ik onze tuin vanaf nul begonnen ben. Dat gaf me alle vrijheid om te spelen en te experimenteren. Wat je natuurlijk minder kan in zo'n oude tuin.

De biodiverse tuin is dus niet oud, met zijn twee-en-twintig jaar is ie nog maar net volwassen.  Nu beginnen gelukkig de laatste jaren de bomen toch al ietwat echte boom-allures aan te nemen - dus het komt wel, die oude sfeer. En ik tracht dat toch al hier en daar wat op te roepen met in verloren hoekjes varens aan te planten. Wat als er iets is wat ik met oude tuinen associeer (op de oude bomen na) dan zijn het varens.


Mannetjesvarens in de varenborder

Er staat al een behoorlijke collectie in de tuin. De meeste staan verspreid, en verdekt opgesteld. Maar één plek is voorbehouden voor varens. Dit groepje, de “varenborder” staat aan de noordoostelijke kant van het huis. Daar komt alleen zon in de ochtend, en dan nog half gesluierd doorheen de krulwilg. Ideaal voor een bos/varentuintje. We hebben er de meest voorkomende inheemse soorten gezet: Brede stekelvaren, Mannetjesvaren en Wijfjesvaren, maar er staat ook een zeldzamere Zachte naaldvaren. En wat bosplanten: Klimop, Grote veldbies, Grote muur en Slanke sleutelbloem. En Geel nagelkruid – die heeft zich al over de hele tuin uitgezaaid. Vroeger stond in de varenborder ook Longkruid – die moet ik volgend jaar echt nog eens opnieuw planten – prachtig is dat!

rechts Brede stekelvaren, links Mannetjesvaren

Zachte naaldvaren in de Varenborder

Tongvaren                                                         Brede stekelvaren en achteraan Wijfjesvaren

Tongvaren staat er ook, maar die doet het niet zo goed. Dat is echt een liefhebber van het duistere en koel-vochtige. Eigenlijk hoort die op de binnenzijde van een oude gemetselde waterput.
Mannetjesvaren doet het echter heel goed op onze leem! Die zaait zich dan ook vlot uit, en dus vinden we elk jaar wel hier en daar zo’n jong teer plantje, dat dan heel voorzichtig verplant wordt naar een meer geschikt plekje, want zoals altijd met dat spontaan gegroei, staat dat net ergens waar het op termijn niet goed komt – meestal is er kans op vertrappeling. Ik heb ze al op verschillende plekjes gezet.

In een hoekje van de heg ...


aan een toegangspoortje, ...

in een hoekje tussen muren, ...

of in de heg zelf.

Er staan er eigenlijk overal in de tuin.
Dit is wijfjesvaren – naast de waterput, aan de voet van de roos Schneewitchen.


Een Smalle stekelvaren, verstopt tussen het overige groen in de schaduwborder.


We hebben er ook een aantal rond en in de struikenborder gezet:



Deze Geschubte mannetjesvaren is na tien jaar al fors geworden!

Een Zachte naaldvaren

Struisvarens
De makkelijk via wortelstokken uitbreidende Struisvaren. Niet echt inheems, maar prachtig toch, met die trechtervormige bladrozet!

De trechtervormige bladrozet van de Struisvaren


En hier ben ik echt trots op! Een ieniemienie-varentje dat in oude bossen ganse tapijtjes kan vormen. Het heet Gebogen driehoeksvaren. Keizeldzaam, zowel in de natuur als bij de kweker. Net als zijn reusachtige verwant de Adelaarsvaren maakt ie geen rozetten, maar komen de blaadjes afzonderlijk uit de grond vanuit een ondergronds kruipende wortelstok. Nou, eerder worteltwijgje in dit geval.

Gebogen driehoeksvaren

Maar zo teer! Als de kinderen wild doen met ballen en stokken zet ik er een beschermkooi over!



En aan de waterkant staan er nog enkele speciallekes, niet veel groter dan het Gebogen driehoeksvarentje: Bolletjesvaren

Bollekesvaren

En de zeldzame Moerasvaren. Hoe die dat overleeft is me een raadsel! Deze plant groeit letterlijk op de overgang van land naar water en vriest dan ook elke winter compleet vast in het ijs!

Moerasvaren

En dan verbergt er zich nog eentje onder de heg. Eigenlijk zou die ook allang een tapijtje moeten gevormd hebben, maar echt vlot lukt dat niet. Nu ja, we leven op hoop. Het is een Eikvarentje. Maar aan de vreemd gevormde bladpunten te zien hebben ze me één of andere cultivar in mijn pollekes gedraaid.



Nu staat er nog één op mijn verlanglijstje. Hij lijkt heel sterk op de Mannetjesvaren, maar mist het bronsgroene ervan. Als je een wat bleek uitgevallen Mannetjesvaren ziet staan, ruik dan eens aan het blad – geurt het naar appelsien, dan heb je ‘em gevonden: de Stippelvaren. Deze is wegens die typische geur ook beter bekend als Citrusvaren. Weet er iemand een kweker die deze verkoopt?


11 opmerkingen:

  1. Een heel mooi gedicht! Wat bijzonder om zo veel verschillende soorten varens in je tuin te hebben; ik ga alle soorten eens rustig bestuderen. We hebben hier royaal wijfjesvarens en één mannetjesvaren. Ik vind zo'n groep varens prachtig, en dat eerste uitrollende blad: schitterend op de foto.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. gedicht is van Egal Bohen
      http://poetryofegalbohen.blogspot.com/

      Verwijderen
  2. Varens ... prachtige planten. Als iemand je kan helpen met de varen die je zoekt, zal dat waarschijnlijk La Fougeraie zijn. Hij staat ieder jaar met een enorme verzameling varens als exposant in Beervelde. Website : www.fougeres.be of www.varens.be

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Amai, wat heb jij een buitengewoon mooie tuin. Maar euh, ooit is daar toch veel geld in gegaan , toen je dat allemaal aanplantte? (ik wil de pret niet bederven hoor, maar dat houdt mij soms toch wel een beetje tegen...)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Veel geld ... tja. Wat kan ik daar op zeggen?
      1) gelukkig is dat allemaal over jaren gespreid
      2) gelukkig zaaien sommige planten zich ook uit
      3) gelukkig hebben wij (het vrouwke en ik) dezelfde hobby
      4) gelukkig hebben we geen (andere) geldverslindende verslavingen zoals roken of drinken of elke week naar de opera
      5) gelukkig hebben we beiden een stabiel inkomen en kunnen we ons al eens een "folieke" veroorloven
      6) gelukkig hebben wij geluk.

      Verwijderen
    2. trouwens - over uitzaaiende planten gesproken... ik heb hier nog 50 potjes met Vrouwenmantel staan. Eigen kweek en niet verkocht geraakt op vorige opentuindag.
      Iemand geïnteresseerd? Goed voor het beplanten van zo'n 8-10m². Voor de ronde prijs van 0 eurokes. ;-)

      Verwijderen
  4. Met zo'n aanbieding heb ik veel goesting om eens af te komen! indrukwekkende verzameling varens, hier staan er hooguit 2. Het mooiste aan de varens vind ik als ze beginnen uitlopen en zoals je zegr krullen maken.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Kom gerust af. Die vrouwenmantels snakken er naar om in de volle grond te mogen ;-)

      Verwijderen
  5. Vooral het Happy Vrouwtje is dol van varens. Zelf hou ik er ook wel van, maar ik vond de tuin nooit een geschikte omgeving. Enkele varens zijn al meermaals verhuist, tot ze nu een plekje vonden waar ze "overleven" maar waar we er zelf geen vreugde van hebben. Tot nu, de tuin begint redelijk volwassen te worden en ik heb inmiddels zo'n verloren hoekje, te klein om iets mee te doen maar ook weer te groot om niets mee te doen. Aangezien de meidoornhaag volwassen is en het schuurtje er nu ook staat zie ik hoe de schaduw er valt, hoe de Hazelaars hun bladerdek leggen, ... . Kortom, het lijkt me het perfecte schaduwstukje om enkele varens hun ding te laten doen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Een beetje halfschaduw is meestal al genoeg om een varen in gang te krijgen. Dus aan de voet van een haag of half onder wat struiken zijn geschikte plekjes! Dus doen!

      Verwijderen

Iedereen is welkom om hier een berichtje achter te laten - maar liefst niet anoniem. Beledigende reacties en publiciteit worden verwijderd.