woensdag 30 augustus 2017

Het ene gat is het andere niet

Als je verwacht dat dit blogje gaat over de welgevormde derrières van de Kylies, Jennifers of biodiverse vrouwkes van deze wereld dan kan je maar best nu onmiddellijk wegklikken – om je verdere teleurstelling te besparen. En al wie nog foutere gedachten krijgt als ik vertel dat ik het verder heb over pengaten en de bijbehorende passende pennen en tappen, verwijs ik naar de meer gespecialiseerde en florerende zijde van het internet. 

De hierna volgende foto’s tonen namelijk alleen maar hout.

De afgelopen maanden heb ik maar weinig van me laten horen in blogland. Na de open tuindag was het tijd om mijn carport project terug op te pikken. Dat werk werd sindsdien alleen nog onderbroken door een leuke wandelvakantie in het Zuidwesten van Engeland. Zelfs de tuin is er wat aan ingeschoten.

Maar waar waren we gebleven? We hadden al verteld over het hout dat we gebruiken, over de voor het stevige werk aangepaste beitels en hoe ze scherp te houden, en over hoe tappen te snijden uit kastanjehout met behulp van een shave-pony.


Tijd om iets te vertellen over de vele pen-gatverbindingen die moesten uitgehakt, geboord en gezaagd worden.

Voor het uittekenen van de pengaten heb ik me het leven makkelijker gemaakt door uit een stevig stukje verpakkingsplastic een sjabloontje te maken. Er zijn lijntjes gekrast waar de randen van het pengat moeten komen, en gaatjes geboord waar ik de centrumpunten voor de boor moet tekenen.


Ik heb zelfs een langer exemplaar gemaakt waar ik herhaaldelijk dezelfde combinatie van pengaten moet uitzetten, en een stel mallen in hout om te checken of de pennen het juiste formaat hebben. Als die makkelijk over een pen schuiven, dan is het in orde.



De pengaten worden eerst voorgeboord, schuine gaten worden deels gezaagd en daarna wordt alles uitgekapt met de beitels.


De pennen zelf worden meestal uitgezaagd, behalve als ze te groot zijn.



Grote pennen, zoals die uit verbinding 1, worden tot op de gewenste diepte ingezaagd met een cirkelzaag, waarna het overtollige hout zich makkelijker laat wegkappen.



De pengaten verschillen natuurlijk in grootte, vorm en diepte, naargelang voor welke verbinding ze moeten dienen.


Verbinding 1

Loodrechte verbinding met enkel geschouderde pen, vastgezet met pal







Verbinding 2
Loodrechte verbinding met enkel geschouderde pen, vastgezet met tap



Een variant is de loodrechte verbinding met dubbel geschouderde pen, vastgezet met tap





Verbinding 3
Loodrechte verbinding met geschouderde pen en steunrand, vastgezet met tap
Deze verbinding kan meer druk van bovenaf weerstaan.




De foto's tonen eigenlijk een dubbel geschouderde variant, die bovendien in het pengat ingewerkt is.

Verbinding 4
Schuine verbinding voor steunbalk, vastgezet met tap





Verbinding 5
Is een variant op de vorige verbinding, maar de pennen zijn schuin afgewerkt zodat de steunbalk kan toegevoegd worden nadat de constructie reeds gemonteerd is. 




Verbinding 6
Is weer een variant op de vorige twee, waarbij het ene uiteinde van de pen volgens de bissectrice tussen de twee stukken uitgezaagd wordt, wat de grootste steun geeft, en de minste kans op breuk. 






Verbinding 7
Loodrechte verbinding waarbij de bovenste balk past in een vork van de onderste steunbalk.




Nu moet ik nog beginnen aan enkele stukken waar volgende verbindingen van pas komen:

Verbinding 8
Overlappende kruisverbinding.


Verbinding 9
Zwaluwstaartverbinding