Het begin van een plasje

Hebben jullie dat ook, dat sommige tuinprojecten jaren door je hoofd spoken, alvorens ze gerealiseerd raken?  Maar dat heeft het voordeel dat ze jaren kunnen rijpen, dat alle facetten ervan al in gedachten bekeken zijn, verworpen en weer bijgeslepen?  En dat keer op keer tot er uiteindelijk een briljant concept ontstaat? ;-)  Maar het dan nog uitgevoerd krijgen ...

Zo was het ongeveer met ons vijvertje.  Al van bij het begin, toen we een stukje grond ophoogden voor het akkeronkruidenreservaatje, was daarnaast een laagte ontstaan.  Niet per ongeluk op die plek, want daar was het waar ooit een vijvertje zou komen.  Maar niet direct.  Vijftien jaar hebben we daar dan op een moerassig ruigteke gekeken.  's Winters liep het er vol en leek het op een vijverke, want de grondwatertafel komt hier echt hoog!  Ik moet putteke winter maar een spade in de grond steken en ik heb een bron.  Maar 's zomers zakt het grondwater meters diep weg, dus wisten we al snel dat een natuurlijke, permanente plas niet tot de mogelijkheden behoorde.  Maar gelukkig bestaan er degelijke rubberfolies!

Dus zomer 2006 was het zo ver!  De oudste zoon had niks omhanden en voelde zich nogal graverig en nam de spade ter hand.  De middelste zoon zag dat gespit echt niet zitten en speelde dan maar voor transporteur.  En sindsdien zitten de kippen wat droger - want hoger. 

Zo zou het worden - 5 x 3,5m  
met rechte boordmuur, vlonder, zachtglooiende oeverzone en moerasje 

Nu moeten jullie niet denken dat ik niks deed - toezicht houden op de werken is ook zwaar hoor!  Want het luistert nauw, zo'n vijvertje uitgraven.  Geen sinecure om het plan van in je hoofd op papier en dan in het echt om te zetten ;-)  Daar komt heel wat meten en gedoe met waterpas en lange latten bij te kijken!  En de jongens maar zuchten dat pa nooit content is :-)

Je moet weten dat onze tuin niet plat is.  Het zou logisch geweest zijn om aan de lage kant een keermuurtje of wal te maken om het water aan de hoge kant wat hoger te krijgen ... (wie snapt deze zin nu nog?)  Nee - natuurlijk moest ik weer dwars doen en net aan de hoge kant van de tuin een keermuurtje bouwen.  Maar 'k vind het goed.  Er is daardoor nog wat meer hoogteverschil gecreëerd en de combinatie van strak ogende gemetselde muurtjes en zachtglooiende natuurlijke oever maakt het wat spannender.  

De oudste zoon groef een geul, en de middelste zoon mengde zand, steentjes en cement tot beton en goot een fundering.  Daarop metselde ik een keermuurtje van door de buurman zelf gemaakte betonblokken.  Ja - ik woon in een streek waar ze zoiets nog zelf maken :-) 

Dan groef de oudste nog wat meer, stevige armspieren kreeg ie ervan, tot de biodiverse papa eindelijk zei dat het goed was - de diepte, niet de armspieren.

Op het zorgvuldig gelandschapte profiel kwam dan een in de speciaalzaak gekochte doek.  We hebben het ganse oppervlak wel afgespeurd naar scherpe voorwerpen, maar beter op zeker spelen - geen gaatjes in het vijverfolie!  En liefst ook geen knaagdieren met zin in rubber.

Dat dikke vijverfolie uitspreiden was een heel karwei!  Gelukkig is dat rekbaar (naar het schijnt 300%!) en laat zich dat in de gekste vormen dubbelplooien, want we hebben daar nogal aan heen en weer getrokken en geschoven tot het goed lag. 



Tevreden werklui
- wachtend op een waterplas

Daarna hebben we het diepste deel al gevuld met grondwater uit de waterput, want we kregen al meteen een lading waterplanten kado van een vriendin met vijvertje.  Die dook al onmiddellijk in haar lieslaarzen en sneed en kerfde heel wat wortelstokken, groeibollen, kruipwortels, rhizomen en wat weet ik nog allemaal te voorschijn. Met zakken vol gingen we naar huis (van die plastieken zakken - geen broekzakken).  En daarbovenop nog wat emmers met drijfplanten, ondergedoken planten en oeverplanten - goed voor een gegarandeerde toevoer aan de nodige zuurstof om zo'n vijvertje gezond te houden!

Met die lading planten zijn wellicht ook veel larfjes, eitjes, wormpjes, slakjes, schaal- en schelpdiertjes, enz ... meegekomen.  Dat is nog zo'n extra voordeel als je zo kan starten met je vijvertje.  Trouwens, als je iemand kent met een goed draaiend vijvertje, moet dat niet moeilijk zijn om daar planten van te bekomen.  Dat groen is zo uitbundig dat er minstens tweemaal per jaar grondig moet worden ingegrepen, anders groeit het zaakje volledig dicht!

Alles geparkeerd in de plas in het midden, en dan het bovenwaterse deel van het keermuurtje opgemetst en gevoegd.  Randen mooi afgewerkt, en klaar!

Randen afwerken met zoden, tot net onder de waterspiegel

In droge periodes droogt zo'n vijvertje sneller uit dan verwacht, dus hebben we wat aanvoerleidingen voorzien om bij te vullen vanuit de waterput.

Na al dat gezwoeg en gewrocht kwam de beloning in de lente '07!
Volgende foto's spreken voor zich:

De vlonder, in een allegaartje recup tropisch hout, maakten we in de zomer 2007.  Dicht boven het wateroppervlak zwevend, is dat de gedroomde uitvalbasis voor onderwaterexpedities naar het onbekende!  Als ik dat jaar de jongste zoon in de tuin zag - zat ie de helft van de tijd over het water gebogen :-)

Ernstig windgewuif

In '90 kocht ik dit stukje wereld en twee zomers erna stond er al een flamboyant veldje akkeronkruiden te schitteren.  Want waar heb je nu eenmaal meer en vlotter succes mee dan met dit, als je een ekologische tuin begint?

Klaproos, Korenbloem, Gele ganzenbloem en Kamille

Makkelijker kan het niet!  Een stukje onkruidvrij maken (in de late herfst omspitten bvb.), en inzaaien met een mengsel van éénjarigen. Deze zijn bvb. te koop bij Cruydhoeck of Ecoflora.  Die mengsels bevatten soorten die vroeger op graan- en roggevelden groeiden.  Alleen soorten die het presteerden om samen met het gewas te ontkiemen en het zaad rijp te hebben voor dat er geoogst werd, konden toen een vast plekje als onkruid veroveren.

Waar vind je deze zeldzaamheden nog: Roggelelie, Spiegelklokje, Wilde ridderspoor, Wilde weit, Bolderik, Korenbloem, Gele ganzebloem, Dreps, Korensla, Reukloze kamille, Echte kamille, Grijskruid, Akkerleeuwenbek, Bleke klaproos, Grote klaproos, Kegelsilene, Franse silene, Nachtkoekoeksbloem en Koekruid?

Allemaal weg!  Zaaizaadschoning, onkruidbestrijdingsmiddelen en snellere vruchtwisseling lapten het ons.  Hoge mestgiften  en maïs kregen we in de plaats.  Hier in de buurt ken ik nog twee akkerranden waar elk jaar wat Korenbloem, Kolleblommen (Klaproos) en Kamille groeit - meer niet.

Maar het is te begrijpen dat landbouwers geen giftige Ridderspoor of Bolderik tussen het graan willen, dus heb ik mijn eigen akkertje aangelegd.  Een reservaatje voor akkeronkruiden.  En vermits die alleen echt mooi staan in hun "natuurlijke" omgeving, heb ik er een graanakkeronkruidenreservaatje van gemaakt.  Dus zaai ik enkele graanrassen mee in.  Niet zo van die doorgedreven geselecteerde rassen op korte stengels, maar van die soorten die het wuiven in de wind nog ernstig nemen.  Spelt is het geworden, en Poolse tarwe, en Emmer - een soort die, samen met Eenkoorn, al in het oude egypte bekend was.  Alleen die laatste is een kleintje.  Een liliputter bijna, zeker vergeleken met die Poolse tarwe!

Poolse tarwe, Eenkoorn, Emmer en Spelt

Maar vergis je niet! Eenjarigen uitzaaien is snel succes, maar zo een graanakkeronkruidenreservaatje in stand houden is werken!  Elk jaar sta ik in de bloedhete zomerzon graantjes te plukken, om daarna, bij het begin van de herfst, het ganse perceeltje om te spitten.  Want zo'n akker - dat is elk jaar vanaf niks herbeginnen, want twee- of meerjarige onkruiden mogen geen kans krijgen!

Tot nu toe kreeg ik nog geen grote zeldzaamheden in mijn reservaatje.  Maar net als in mijn hooilandje, streef ik naar één of twee toppers. 

Spiegelklokje zou al mooi zijn, maar Wilde weit zou totaal de max zijn!  Wilde weit is familielid van de Ratelaar in het hooilandje, en al evenzeer een halfparasiet. 

Helaas zijn die zaden haast duurder dan goud.  Misschien zou ik deze negen (meer zat er niet in een pakje) beter eerst in mijn hooilandje uitzaaien, en als dat lukt, dan pas in het akkeronkruidenreservaatje?

Vogelgefladder

Met dat warme en droge najaarsweer van voorgaande maand hadden we nog steeds niks op de voederplank of in het voederhuisje gelegd.  Nochtans was er al heel wat blogactiviteit rond het thema.  De Onderdeappelbomers hebben een keileuk nieuw mezebollenhuisje, AnneTanne probeert haar filmfunctie van haar camera uit op het voedergefladderte en bij Natuurlijk-Rijk pakten ze eind november al uit met zelfgemaakte vetbollen!  Daar kunnen wij niet tegenop met de standaard gekochte vetbolletjes en zadenmengsels! 

Nu hebben wij niet de gewoonte om al zo vroeg met voederen te beginnen - volgens mij is er nog voldoende in de tuin te vinden, als mees of vink.  Maar nu zag ik die mezen toch al wel het voederhuisje komen checken!!  Blijkbaar vinden zij het geen doen dat daar nog niks in zat, te merken aan de ietwat beschuldigende blik in hun kleine kraaloogjes. 

Dus ik maak het morgenochtend goed: dan vul ik het huisje tot de nok en gooi wat op de tafel.  Benieuwd wie er al op afkomt - en hoe snel :-)

Daarom nog geen recent beeldmateriaal, maar wat sfeerfoto's van vorig jaar:

Normaal zijn tortels erg schuw, maar honger verlegt grenzen!

Een voederhuisje met hoog Calvin en Hobbes-gehalte, maar dat stoort de vogels gelukkig geenszins :-)

Hij is wit! Witterdanwit!! Sneeuwvlokjeswit!

De rust is teruggekeerd.  Kinderen zijn naar bed.  De boom is opgetuigd en staat trots te blinken in de wintertuin.  Flarden van Happy song zweven door het huis.  Daar kan ik zo van genieten zie - mijn biodiverse madam die zich weer met een onwaarschijnlijk groot doorzettingsvermogen (zo zie ik dat toch) door een nieuwe partituur worstelt.  Dan horen we wekenlang dezelfde passages Canon in D, Balade pour Adeline of zoals nu - Happy song.  Niet dat mij dat stoort - integendeel - op zulke momenten kan ik zo gewoon stomweg diep gelukkig zijn.  Acht kent ze er al - pianostukjes, en zwoegend op nog een tweetal.  Het repertoire mankeert nog een kerstnummer, zeker nu.  Maar nu ik er over nadenk zit Cohen's Hallelujah toch al aardig in de lijn.

Het was weeral een gevuld weekend.  Vrijdag tijdens de rit naar 't werk eerst nog nieuw banden op de auto laten steken - we willen niks riskeren deze winter.  En terwijl de garagisten druk bezig waren, iets verder in de straat een tuincentrum binnengestapt.  Zo één waar je zelfs kookspullen en kattevoer en boeken kan vinden, en in het seizoen ook kerstspullen blijkbaar.  Dus holderdebolder (want 'kmoest nog naar 'twerk weet je) en in een opwelling nieuwe kerstspullen gekocht.  Wat er nu allemaal niet in een boom gehangen wordt!  Ik keek mijn ogen uit! En alles was zo'n beetje per kleur gesorteerd, dus kiezen was mogelijk binnen de gegeven tijd. Dus liet ik me verleiden tot een volledig witte outfit.

• acht glanzend witte glazen kerstballen
• acht matwitte glazen kerstballen
• zes zilverwitte paddestoelen in glas
• een doos vol kleine wolwitte balletjes
• een trosje heel kleine witte glasballetjes
• twaalf pluizige kerststerren
• twaalf spierwitte sneeuwvlokken
• vier ietwat vuilwitte (ik vrees dat de spierwitte op waren ...) slingers met ingeweven zilveren sterretjes
• een slinger lichtjes van zes m - en nog één van negen m (want de twijfel sloeg toe), beide met acht! ingebouwde programma's voor een lichtspektakel naar ieders wens :-)
• twaalf glitterwitte balletjes, achteraf gezien blijkbaar uit piepschuim - want toen ze vielen gebeurde er ... niks
• twee pakjes met elk  tien meter crème parelsnoer
• En top of the bill: twintig ietwat bleek pistachekleurige pluimkwastjes, mèt kralen!  Kunt ge zonder?

 Het werd nog net geen financiële ramp, dank zij de stevige kortingen op enkele artikelen :-p

Thuis werd het gelukkig enthousiast onthaald.  De biodiverse madam geloofde haar ogen niet dat ik zo'n ommezwaai maakte in kerstboomstijl!  Van de klassieke bonte ballenshow opgeluisterd met houten figuurtjes naar een trendy outfit!!   Maar hier zat wel een doordacht plannetje achter!  Er werd namelijk al enkele dagen gemopperd over de boom.  Kerstboom gaat namelijk al vijf jaar mee.  En voldoet niet meer aan de hoge esthetische kwaliteits eisen van de biodiverse kroost en madam.  Er schort iets met de takken of zo - dat er gaten inzitten en dat er bovenin zo'n rare toef groeit. 

Dus met die nieuwe outfit was alle kritiek weggesmolten als sneeuw voor de zon.  Kwestie van de focus te verleggen ;-)

Ik hoor jullie al zeggen: een kerstboom die vijf jaar meegaat!? ... die biodiverse madam zal wel gelijk hebben zeker - over dat esthetische.



2007 ... bont

Maar milieubewust als ik ben, en ook wat plant-aardig, kon ik het niet meer over mijn hart krijgen om elk jaar weer zo'n sterfboom aan te schaffen.  Ik wou een duurzamer model.  Maar bestond er dan geen alternatief voor de kunstboom-die-wellicht-decennia-meegaat?  Je ziet het aan de tuinen met een afgedankt-kerstbomen-bosje dat sommigen het dilemma omzeilen door elk jaar een boom met kluit te kopen - "die kan ik dan uitplanten in de tuin". 

Maar ik mag niet spotten - we hebben dat zelf ook gedaan - zo'n kerstslachtoffer uitgeplant.  En hij deed het heel goed, tot een winterstorm 'em eens scheef zette, en een volgende storm nog schever ...  en toen was het tijd om iets anders te planten.  Sindsdien staat er een Winterlinde, en ik ben er eigenlijk wel blij mee - beter voor de bijen. 

We hebben dan enkele jaren geprobeerd een uitgeplante kerstboom elk kerst weer uit te spitten en weer binnen te nemen ... was geen goed idee.  Die Fijnspar was dat snel grondig beu en weigerde het derde jaar verdere dienst.  Dus heb ik het op een andere boeg gegooid.  Die naaldbomen in de bergen staan toch ook in niet veel grond?  Een ruime pot zou toch moeten voldoende zijn?  De pot van de jaarlijkse trompetbloem werd geconfisceerd en na de kerst ging de boom-met-kluit er in, met een fikse portie compost er bij.

                     2008 bont                                              2009 rood en beige                                        2010 blauw en zilver

Kerstboom is een Zilverspar.  Ons biodiverse madam vindt het maar een gek zicht in de zomer, zo'n kerstboom-in-pot op de terras, maar daar trek ik me niks van aan!  Water geven en af en toe wat voedsel, tot nu toe ging het goed.  Met mijn bonsai's lukt dat ook - dus waarom niet met een kerstboom?  En de pot staat op wieltjes, dus de wintertuin binnen schuiven voor de jaarlijkse opsmuk gaat vlot.  In de wintertuin gaat de verwarming pas aan als het echt vriest - dus doodgaan aan uitdroging en teveel warmte in de winter zit er gelukkig niet in.

Kerstboom trok dit weekend zijn nieuw pak aan, en het ging er gedisciplineerd aan toe.  Kamerheren van dienst waren de biodiverse papa, dochter en jongste zoon. De biodiverse mama houdt zich daar ver vandaan - ze krijgt al de zenuwen als de sint nog maar de deur uit is, want dan staat kerst weer gauw voor de deur - en om één of andere reden heeft ze een hekel aan de boom optuigen ...?  Maar het ging goed - na jaren kennen ze de volgorde al ;-)  : eerst doet papa de lichtjes, dan samen de slingers en daarna kregen ze vrij spel met de ballen, sterretjes, sneeuwvlokken en  ... pluimen!?!

Het resultaat versie 2011 WIT !!!!!

Prettige Kerst iedereen!

Horta achterna

Dat is nu voor mij eens een typisch winterwerkje: de braamstruik snoeien.

Nou ja - struik - het is niet echt een struik te noemen.  Eerder een leiplant.  Want ik laat 'em liefst niet zijn gang gaan - mijn hooilandje zou verdorie op één-twee-drie vol bramen staan!  Die lange ranken buigen immers meters ver over tot ze de grond raken - en daar maken ze dan snel wortels en een nieuwe struik.  Nee, ik houd die braam strak aangelijnd, kort tegen een zonovergoten muur.  Daar heb ik zo'n vijf cm van de stenen, wat inox draden bevestigd.

Toch wel indrukwekkend!  Ranken van wel vier-vijf meter maakt ie - elk jaar weer! Gelukkig zonder doornen, dat maakt het snoeien en plukken een stuk aangenamer ;-)

Die ranken moeten ieder jaar weer weg, tenminste toch de ranken van vorig jaar, want die hebben gebloeid en vrucht gedragen.  De nieuwe ranken die dit jaar gegroeid zijn, worden voorzichtig en in sierlijke bogen en krullen vastgemaakt aan de horizontale draden. 
.... Mijn jaarlijkse uiting van Art Nouveau.

Een leuk werkje dat meestal in de vrieskou wordt gedaan, maar tegen de beschutte muur en op een zonnige winterdag is dat best wel aangenaam, mits een warme choco achteraf.



voor                                                              tijdens                                                                na



Vroeger stonden er drie.  Maar toen beslisten we de wintertuin te bouwen en dan gingen ze weg, op één na.  Ik had er minder spijt van dan de buren, want die kregen tot dan elk jaar kilo's bramen toegestopt. 

Eén jaar heb ik er wel 21 kg van gehaald!  Ik moest elke dag plukken of het paadje langs het huis veranderde in één paarse smurrie, van al die rijpe bessen.  Blij dat ik er van af ben! 

Dik tevreden met deze éne plant!

Die levert net genoeg voor gelei en voor sorbet.

4-Vruchtengelei-met-stukskes

Vervelend toch dat die bramen nooit allemaal samen rijp zijn, je moet elke dag wat plukken.  Dus ik verzamel ze in een doos en vries ze dan in.   Ik weet het, ik weet het - niet helemaal ekologisch te verantwoorden (de energie!), maar ik moet al mijn kleinfruit zo behandelen, vermits aalbes, braam en framboos niet op hetzelfde ogenblik rijp willen zijn. 

Voorbereiding - sap maken

Dus die bessen gaan de vriezer in, en wanneer ik tijd heb om er iets mee te doen gaan ze allemaal door de moulinex. 

Trouwens, als ze bevroren zijn geweest komt dat sap er veel vlotter uit.  En zo raak ik alvast die verschrikkelijke hoeveelheid pitjes kwijt!

Aalbessen-bramen-frambozen-gelei-met-stukskes-bosbessen heeft nog steeds mijn voorkeur!

Nodig

• 1 kg sap van Aalbessen (Rode trosbessen)
• 1 kg sap van Bramen
• 250 g sap van Frambozen
• 450 g Blauwe bosbessen (Myrtilles)
• sap van 3 citroenen
• evenveel suiker als sap (bosbessen niet meegerekend), helft rietsuiker en helft gewone witte kristalsuiker

Bereiding

• Doe het sap van de vruchten in een ruime pot en breng aan de kook.
• Laat 10 min. koken alvorens er langzaam de suiker in op te lossen.
• Wanneer het mengsel opnieuw kookt doe je er het citroensap  bij.
• Langzaam laten indikken.  Blijf steeds bij de pot staan want het mengsel kan plots beginnen schuimen en overkoken – Kleverig boeltje!  Wanneer dit dreigt te gebeuren flink roeren en desnoods de pot even van het vuur nemen.
• Tot minstens ¾ van het oorspronkelijk volume laten indikken.(En dan de bosbessen bijvoegen en nog twintig min laten koken - dan krijg je gelei met zwevende stukjes bosbes)
• Een andere truk is de temperatuur te volgen.  Je hebt een thermometer nodig die tot 120°C kan gaan want je moet het mengsel laten borrelen tot het minstens 108°C bereikt – dan is er voldoende water uit en is het gehalte aan suiker hoog genoeg voor een lange bewaring van de gelei.
• Nog een ander truukje is op tijd en stond een druppel mengsel op een schaaltje laten afkoelen en controleren of het voldoende gelatineus wordt.
• Wanneer voldoende ingedikt kan je de gelei met behulp van een metalen trechter in vooraf afgekookte confituurpotjes gieten. 
• Goed afsluiten met een luchtdicht deksel en koel en donker wegzetten voor later.

Maar niet te veel later!  De voorraad moet op want volgend jaar nieuw fruit :-)
En zo'n dikke snee bruin multigranenbrood met echte boter en dik gesmeerd met deze gelei-met-stukskes ... dat laat je toch niet te lang wachten?

Het smeltpunt van braam

Begin december en alles is in de war! Sommige planten staan nog in bloei, enkele van mijn bomen zijn nu nog al hun blad niet kwijt en er zijn knoppen die alweer uitlopen.  In het bos piepen de eerste voorjaarsbloemen al en ik, ik denk aan sorbet maken :-)  

Nodig

• 900g Bramensap
• 0,5l water
• 200g suiker
• citroensap van 2 citroenen
• wit van 2 kleine eieren

Bereiding

• Water en suiker in een pannetje aan de kook brengen - al roerend 5 min laten doorkoken
• Deze suikerstroop mengen met het sap en op smaak brengen met citroensap
• In een diepvriesdoos laten afkoelen en dan het mengsel in 2 à 3 uur half stijf laten bevriezen in de diepvriezer
• Het eiwit stijf kloppen en door het ijs mengen
• doos sluiten en laten bevriezen
• 10 min voor het serveren in koelkast plaatsen om wat zacht te laten worden - anders krijg je er geen ijsschep doorheen!

Maar niet vergeten terug te zetten in de vriezer - het smeltpunt van braam ligt op de tong, niet in de doos ;-)

Ruilzaadjes!!!!! Ze zijn er!!!

Het is zover.  De ruilzaadjes zijn aangekomen!  En ze zien er vrij eigenzinnig uit :-) 

• Bosandoorn! :-)      Kan ik nooit genoeg van hebben ...  Ik heb nog een boszoom zonder.
• Grote kaardebol :-D      Er kan er altijd ééntje bij!
• Boerewormkruid     leuk!    Die was uit mijn bloemenweide verdwenen.  Tijd voor een herintroductie.
• Grootbloemige basilicum ....  mmm heerlijk!  Maar een ware uitdaging - hoe hou ik de slakken weg?
• Dille!  daar oogst ik nooit zelf zaadjes van - alle planten steeds geoogst en gedroogd: voor bij de vis :-d    dus komen zeker van pas.
• Oost-Indische kers - de klimvorm :-)  Daar weet ik al een goed plekje voor!
• Sla "red salad bowl"   ik ben echt benieuwd.
• Bolderik ^^ heb nog wellicht zelf een kilo zaad!  Maar ik heb wel geïnteresseerden ;-)
• Goudsbloem ... oei ... die ken ik alleen van naam.  Snel even naar wiki en ... blijkt een veelzijdig toepasbaar plantje te zijn :-)  Mooi, lekker, verfplant, geneeskrachtig en ... voedsel voor de gamma-uiltjes !!!  Nice!

Dit doen we volgend jaar nog eens?  Ja hé?

Niet het eindpunt, maar de reis

Blijkbaar hebben wij groene jongens wel iets met bloemenweides.  Wat is het toch dat ons daarin zo aantrekt?  Is het het onbewuste verlangen naar de uitgestrekte savannes - daar waar de mens geboren werd? Het gevolg van collectieve vage herinneringen aan het leven tussen het wuivende gras en het genot van de bloemenpracht na de regens? Goed mogelijk - ik ga alvast steeds op primitieve wijze uit mijn bol als ik weer eens op een mooie bloemenweide terecht kom - vraag maar aan mijn gezinnetje :-) - de gelukkigste mens van de wereld dan. 

Daarom dat ik graag eens richting bergen trek.  Die alpenweides ... mmm: dat kleurenpalet, het gezoem van de vele insecten, de vele soorten vlindertjes - de één al frivoler dan de andere, de vele botanische zeldzaamheden, ... en dat alles tegen een grandiose achtergrond! 

Zoiets dus,
maar dan zonder de soundtrack ;-)  

Al van toen ik kind was wou ik een tuin hebben, en naarmate ik ouder werd was ik overtuigd dat de bloemenweide daar een vast onderdeel zou van zijn!  Dus tegen dat ik die droom twintig jaar geleden kon waarmaken had ik al verscheidene boeken over ekologisch tuinieren en natuurbeheer doorgenomen.  Ik wist dat ik niet moest beginnen rondstrooien met meststoffen en zo want ik had geleerd dat de soortenrijkdom van graslanden toeneemt met dalende voedselrijkdom van de bodem.  Dus de zogenaamd schralere bodems dragen de mooiste, soortenrijkste bloemenweides.

Gelukkig konden we starten met een verlaten weide waar al vijftien jaar geen koe meer op had gegraasd, laat staan dat er iemand dat weiland had bemest.  Alleen kreeg je er nauwelijks een spade in de grond - niet dat die leemgrond nu zo hard was, maar omdat het gras 15 jaar lang nooit is weggehaald was er een dikke viltlaag ontstaan - niet door te geraken!  Het ganse perceel was ook gedomineerd door Gestreepte witbol, weliswaar een mooi gras, maar geen makkelijke klant om er veel kruiden tussen te krijgen!

1991 De witbol wordt weggeploegd - de leem komt tevoorschijn

Dus werd er toen beslist om een loonwerker alles te laten omploegen, en zo vanaf nul opnieuw te beginnen.

De eerste jaren maaide ik het grootste deel als gazon - dat intensieve maairegime is nog de snelste manier om een terrein snel te verschralen (maar niet met een mulchmaaier natuurlijk - dan blijft alles liggen!).  Enkele kleine stukjes maaide ik maar twee maal per jaar, met een bosmaaier, want al snel bleek ik geen talent voor de zeis te hebben.  De planten mochten er doorgroeien, zo was ik verzekerd van zaden voor de toekomst en zag ik ondertussen wat er allemaal uit de plaatselijke zaadbank te voorschijn kwam. 

1996 links een hooi-opper en in het midden van de foto enkele cilinders met drogend gazonmaaisel

Maar ondanks al dat afvoeren van maaisel - was de eerste vijf - zes jaar de productie enorm!  Duidelijk dat ondanks het ontbreken van bemesting, er nog behoorlijk wat voedingsstoffen in die leembodem staken! Hooi dat we er af gehaald hebben! Hò-pen!  ik werd er haast moedeloos van.

1999 - juli, het hooi ligt te drogen.  Maaien doe ik tweemaal per jaar.  De eerste maaibeurt in juli-augustus,
en een tweede maal in september-oktober, dan gaat het hooilandje kort de winter in.

Maar vanaf jaar 7 werd het allemaal anders.  Plotseling ging witbol achteruit en traden andere grassen op de voorgrond: Glanshaver, Veldbeemdgras, Struisgras, Grote vossestaart en Kamgras. Toen daarna ook Reukgras doorbrak was het ogenblik aangebroken om mijn geheime wapen in de strijd te werpen: Grote ratelaar!

2002 Glanshaver, Beemdgras, Kamgras en Witbol, samen met Veldzuring en Grote ratelaar

Ratelaars zijn halfparasieten die sap zuigen uit grassen.  Daardoor gaan de grassen minder uitbundig groeien en kan er voor kruiden ruimte in de grasmat ontstaan om te kiemen. Nu was dat de eerste twee-drie jaren niet echt een succes te noemen - die Ratelaars wilden maar niet aanslaan.  Maar jaar 11 zag het grasland plots geel!  Misschien heeft het ook geholpen dat ik na elke hooibeurt een beetje kalk rondstrooide.  Het summum, het uiteindelijke doel, de te bereiken top was namelijk dat ook orchideetjes zich zouden thuisvoelen in het hooilandje.  En die lusten wel een handje kalk.


voorjaar: massaal ratelaar-kiemplantjes!

Het hooilandje had al een redelijke soortenrijkdom van zichzelf, maar ongeduldig als ik was (en ook een beetje door de verzamelaar in mij), bracht ik van wandelingen steeds zaden mee die ik in het hooilandje uitzaaide.  Zo nam het lijstje steeds toe tot het ronduit indrukwekkend werd - nou ja, toch voor een oppervlakte van 1 are :-)

Kamgras

De grassen: Gestreepte witbol, Glanshaver, Grote vossestaart, Engels raaigras, Kropaar, Gewoon struisgras, Ruw beemdgras, Veldbeemdgras, Kamgras, Gewoon reukgras, Rood zwenkgras en Zachte dravik.

De kruiden: Kruipende boterbloem, Scherpe boterbloem, Pinksterbloem, Veldzuring, Witte klaver, Rode klaver, Hondsdraf, Gewone ereprijs, Gewone rolklaver, Veldlathyrus, Vogelwikke, Voederwikke, Smalle weegbree, Grote bevernel, Rode pimpernel, Kraailook, Glad walstro, Beemdkroon, Rapunzelklokje, Knoopkruid, Groot streepzaad, Beemdooievaarsbek, Gewone bereklauw, Herfsttijloos, Kruipend zenegroen, Gewone brunel, Kaardebol, Akkerwinde, Haagwinde en Trompetnarcissen.




Beemdkroon, Grote ratelaar en Beemdooievaarsbek

Eind jaren '90 kwam ik jobsgewijs op een Pajottenlandse spoorwegberm terecht die zowat vergeven stond van de Gevlekte orchissen.  Duizenden exemplaren kleurden er het grasland bleeklila. Daar zag ik mijn kans schoon om zonder gewetensbezwaren aan het nodige te komen.  Enkele rijpe bloeiwijzen werden later opgehaald en het stoffijne zaad zonder veel hoop tussen de eerste lading Ratelaars uitgezaaid.

2003 Gevlekte orchissen in het hooilandje!

 Maar de verrukking toen ik drie jaar later plotsklaps een bloeiend orchideetje tussen 't gras zag!!!! 

Als je weet dat die planten echt kieskeurig zijn. Ze hebben geen reservevoedsel in het zaad en kunnen alleen kiemen als de juiste schimmels aanwezig zijn - daar krijgen ze op symbiotische wijze voedsel van. 

Rapunzelklokje

Gelukkig was ik er ondertussen wel al achter dat daarmee de pret niet ten einde was. Het doel orchideetjes te hebben was dan wel gehaald, maar daar heeft zo'n bloemenweitje eigenlijk geen boodschap aan - een eindpunt kent het niet en evolueren doet het nog steeds!  Eigenlijk is zo'n graslandje een eindeloze reis.  Je kan wel een beetje sturen maar tenslotte doen die planten lekker hun zin.

En sommige hebben het echt naar hun zin!  Tot mijn grote plezier, want Kraailook, Rapunzelklokje, Rolklaver en Pinksterbloem - ik ben er gek op!

 



Kraailook concureert met het hoge gras

 Sommige soorten vonden het daarentegen tijd om te gaan.  Zo "verloor" ik onderweg een aantal soorten.  Ik kan me er een aantal van herinneren (spijt dat ik het niet jaarlijks opgetekend heb): Grote brandnetel, Boerenwormkruid, Duizendblad, Kweekgras, Akkerdistel, Speerdistel, Bleke morgenster, Wilde cichorei, Ringelwikke, Klaproos, Margriet, Gewoon barbarakruid, Herik en Witte honingklaver. 
En andere soorten vinden het dan weer tijd om te gaan domineren.  Zo komt sinds vorig jaar Groot streepzaad nogal agressief opzetten.  Ik bekijk het een beetje argwanend, want het zijn zo'n grote planten en het aspect van het hooilandje zal grondig wijzigen ... Maar misschien moet ik gewoon meegaan in die reis, wie weet wat er nog komt?

Groot streepzaad rukt op!

En verder heb ik natuurlijk nog plannen: in Nederland zag ik een wetenschappelijke proef rond graslandbeheer en graslandontwikkeling die al vijftig jaar loopt.  En één van de proefveldjes werd er jaarlijks een beetje ingekalkt ... Tiens, waar doet me dat aan denken ;-) ... en stond me dat niet mooi vol met Bevertjes!  Dus dat staat nu ook op de verlanglijst, samen met Goudhaver, Beemdlangbloem, Valse voszegge, Kluwenklokje en Wolverlei ... 

Trilgras ofte Bevertjes - om verliefd op te worden!



Stalker of fan ?

Was het biodivers vrouwke vandaag de bladeren aan't harken - werd ze voortdurend bespied vanuit het overblijvend gebladerte van de haag.  Eerst keek ze wel wat op, want het geritsel was toch wel heel dichtbij zo, terwijl zij nogal in't rond zwaaide met de grote gritsel.  De kleine ritselaar was geenszins bang van aard.  En terwijl de bladhopen steeds hoger werden, keken daar twee kraaloogjes haar steeds fars aan.  Nu hier, dan weer daar.  Tot ie daar plotsklaps in vol ornaat verscheen!  Een rode, van trots opgebolde borst, en een klein, ietwat zenuwachtig knikje door de knieën, de vleugels in een mooie bocht naar achter gevouwen ... meneer Roodborst liet zich echt wel van zijn mooiste kant bewonderen!  En van zo dichtbij!  Had het biodivers vrouwke haar fototoestel vastgehad - 't had nooit zo dicht gekomen.  Maar werd ze nu gestalkt of was ie gewoon fan van mooi werk?  Ik hou het op het laatste, alhoewel het ook een herfstige verliefdheid kon zijn. Met haar blauwe fleece leek ze wel een grote mevrouw blauwborst zo ;-)

Het is me wat ...

Het is me wat met die dieren de laatste tijd!  Kip drie was vorige week plots verdwenen.  Nog volop in de rui en foetsie!  Overal gezocht en niet te vinden ... in de ren, het kippenhok, de tuin en onbebouwd aanpalend land.  Niks!  Alleen moet ik de buur nog eens vragen zijn kippen eens te tellen.  Hij heeft er namelijk ook enkele lopen van datzelfde ras ... wie weet vond ze een overstapje wel eens interessant :-)

En met Cavia is het gedaan ... het oude beestje heeft haar laatste adem uitgeblazen.  Wiet heette ze, naar het geluid dat ze maakte als je met eten afkwam wiet wieet wiiiet wiiet!   Haar huisgenote was vorig jaar al overleden - die heette dan Hasj ... grapje van de oudste zonen: Wiet en Hasj :-)  Jaren hebben die twee cavia-tantes een stukje van het gazon kortgehouden.  Ze deden dat wel niet vrij rondlopend, want zo zijn we indertijd enkele Cavia's kwijtgeraakt aan Wezel (nou ja, die zijn jongen moeten ook eten?), nee - ze knabbelden heel wat weg vanuit hun verplaatsbare hok.  Elke dag moesten we dat een stukje opschuiven, want dat knabbelen ging nogal vlot.  'kheb ze een laatste rustplaats gegeven onder de composthoop.  Eik zit daar met zijn wortels.  Die weet wel weg met haar.

Toch ook enkele leuke ontmoetingen ... zoals altijd rond deze tijd komt Egel het bakje van Poes checken op restjes - en eet die dan met veel gesmak en luidruchtig heen-en weer-geschuif van het bakje op.  Makkelijke hap om het winterspek aan te vullen denk ik, want in de zomer doet ie dat nooit!  Egel was wel een stuk kleiner dan vorig jaar.

En Pad deed gevaarlijk!  Ik wou net vertrekken met de wagen toen ie zomaar vanonder de wielen tevoorschijn kwam!  Vermanend toegesproken en dan maar op een veiliger plek achter het huis weer losgelaten.  Hoop 'em volgend jaar nog terug te zien, veilig en gezond.

Matraszachte ajuinen

Met een tuin is er altijd wel iets te doen, zelfs als het miezerige weer je belet buiten te gaan.  Ajuinenstrengen maken bvb.  Het ajuinenloof was lekker droog.  De ajuinen en sjalotjes lagen namelijk al enkele maanden in fruitbakjes in een half-open schuurtje, dat als fietsenstalling wordt gebruikt.  Poes had ze trouwens al ingepalmd als geschikte dutplekjes - ik snap alleen nog niet hoe ajuinen goed matrassenmateriaal kunnen zijn?

 

Omdat het in het fietsenhok 's winters deksels hard kan vriezen hang ik de ajuinen liever op een iets meer beschutte plek, onder een overhang dicht bij het huis.  Pech voor Poes, de ajuinen moesten dus worden opgebonden in strengen, maar ze kreeg als compensatie een nieuw kussen in haar mand. 

Ajuinen bind ik op met raffia - ik gebruik de methode zoals beschreven in mijn moestuinbijbeltje: een boekje dat ooit door de instructieve omroep van de brt is uitgegeven in samenwerking met Velt.  Het heet "ekologisch tuinieren".  Het resultaat is netjes.
      

 

Als je wilt zien hoe je dat in de praktijk doet: ik heb zelf even instructieve omroep gespeeld met het fototoestel van de Jongste zoon.  De eerste minuut heeft gelukkig maar een laag blooper niveau, dus toch maar posten dacht ik ;-)