Orchisjes

Wij zijn orchidee-liefhebbers. Nog net geen fanaten, alhoewel ik behoorlijk uit de bol kan gaan als ik ergens in de natuur zo een inheems orchideetje tegenkom. Ik ben dus gek op buiten-orchideetjes en het biodivers vrouwke liefhebbert in binnen-orchideeën. 

Dat laatste is soms wel frustrerend. Want zo’n gekochte en opgepepte orchidee de jaren erop terug in bloei krijgen is blijkbaar niet evident. Het duurde wat jaren maar nu krijgt ze het onder de knie. Met dit jaar prachtige resultaten! 

Even mee genieten? 

Deze kennen jullie al, want ik toonde 'em al in een eerdere post.  Maar toen noemde ik deze plant Brassia rex.  Maar na het raadplegen van wat boeken vermoed ik nu dat het eigenlijk een Brassia Edvah Loo is. En waarschijnlijk de vorm 'Vera Cruz'. Ondertussen al lang uitgebloeid, maar ik wou 'em nog eens tonen.

Brassia Edvah Loo

 En dan vooral de wijze waarop die spectaculaire bloem opengaat. 
Doet me denken aan zo'n zaadje van een den dat opengaat ... maar dan in 't groot.

Brassia Edvah Loo

We vonden die zo mooi dat we het niet konden laten een verwante soort te kopen, toen we die in de winkel zagen. Lijkt er sterk op , maar heeft minder imposante slippen.  De correcte naam vond ik nog niet, maar ik denk dat het een mclellanara is.  Dat is een hybride tussen drie geslachten, waarvan Brassia er één is.  De overige voorouders zijn Oncidium en Odontoglossum.  Zo zijn er de afgelopen eeuw wellicht duizenden nieuwe creaties op de markt gekomen.  Orchideeën in de meest uitzinnige kleuren en vormen, onmogelijk in de natuur doordat de ouders soms in aparte continenten voorkomen.

mclellanara

Onze Epidendrum 'ballerina' geeft sinds we die anderhalf jaar geleden kochten, nog steeds bloemen.  Als je een orchidee wilt waar je lang geniet van wilt hebben - dan is dit je keuze!

Epidendrum 'ballerina'

Deze vond ik altijd een leuke binnenhuis bonsai, omdat ie het postuur en aspect heeft van onze wilde inheemse orchideetjes, met die lange stelen vol kleine bloempjes. Het is de Juweelorchis.

Die bloempjes zien er wel vreemd gedraaid uit, van dichtbij bekeken.

Maar het is één van de weinige orchideeën die alleen ook voor het blad gewaardeerd worden.

Juweelorchis - Ludisia discolor

Dit zijn Oncidiums.  Er zijn wel 400 soorten van.  De rechtse, met geel-roze bloempjes kocht ik vorig jaar voor moederdag.   De linkse, met de kanariegele bloempjes prijkt op onze eigen vensterbank.  Het is Oncidium boissiense, een kruising tussen O. forbesii en O. varicosum.  Ik ben gek op die wolken van bloempjes die Oncidiums maken.

Links: Oncidium boissiense

Deze Cymbidium schaften we aan bij ons bezoek aan de tuindagen van Beervelde.  We waren onmiddellijk verloren voor het tere karakter van deze bloempjes.  Ze staan op stengels die heel wat korter zijn dan de lange breed-grasachtige bladeren van de plant zelf.

 

Cymbidium erythrostylum x formosana

Bij dezelfde stand kochten we deze Calanthe.  We zouden 'em eigenlijk mogen buiten zetten 's zomers, maar we hebben toch wat schrik dat die enorme bloemstengel zou knakken.  De verkoper zei dat het een Calanthe triplicata was, maar dat klopt helemaal niet!  Vervelend, verkopers die hun eigen product niet kennen.  Tenslotte vonden we de correcte naam zelf.  Het is Calanthe sylvatica.

 

Calanthe sylvatica

De bloempjes zelf zijn niet zo groot, maar van een prachtig donker lila tot violet.  We zijn er erg blij mee, want sinds de aanschaf bloeide deze Calanthe al twee keer, telkens met een meer dan een meter hoge bloem.  Hij staat lekker koel in de wintertuin, op een van uit de woonplaats goed zichtbare plek achter het glas.

Nog één met een hoge ranke stengel is deze Cambria, of beter Colmanara 'Massai'.  De donkere, haast zwarte bloemen contrasteren fel met de witte lip.  Gewoon onweerstaanbaar.  Cambria is een verzamelnaam voor meervoudige geslachtshybriden tussen een boel Amerikaanse orchidee-geslachten zoals Odontoglossum, Oncidium, Brassia, Miltonia, Cochlioda en Aspasia.  Vuylstekeara is nog zo'n verzamelnaam, genoemd naar de Belg Charles Vuysteke, een pionier in het hydridiseren van deze geslachten. Behalve Cambria zijn er nog andere 'Vuylstekeara-hybriden' zoals Burrageara, Wilsonara, Beallara en Colmanara. Volg je nog?

Colmanara 'Massai'

Deze Zygopetalum zit wat in dezelfde kleurschakering, op de lip na. 

Dit geslacht komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika.

  

Zygopetalum 'Louisendorf'.

Uit Azië, van India, Filipijnen tot Nieuw-Guinea, van Maleisië tot Australië en Nieuw-Zeeland komen dan weer de Dendrobiums.  

Dendrobium nobile hybride

Dendrobium 'burana green star'

En dan hebben we natuurlijk ook een obligate serie Phaleanopsis-orchideeën.  Die bestaan in talloze kleurschakeringen.  Volledig wit, Purper, purper gevlekt, gelig, wit met gelige lip, wit met violette lip, wit met oranje lip, enz ...  De mogelijkheden zijn schier onuitputtelijk ...  tot carnavaleske vlekken toe.

Ik dacht dat deze eerst een pelagische bloemafwijking was, maar het is gewoon een Phalaneopsis waarvan de lip opgesloten blijft in onvolledig openende bloemdekbladen.  

En door die half gesloten bloemen begint ie, met wat fantasie, een beetje te lijken op een Vrouwenschoentje.  Die hebben een vreemd uitziende, tot bekervorm vergroeide lip.  

Paphiopedilium 'Jersey Freckles'

Van ver lijkt die een beetje op deze buiten-orchidee. Het is ook een soort Venusschoentje, maar van het geslacht Cypripedium. Bij dit geslacht zijn de blaadjes van de lip vergroeid tot een schoen-achtige vorm.

Venusschoentje Cypripedium 'Kentucky Pink'

Tegenwoordig kan je in de tuincentra al verscheiden van deze 'tuinorchideeën' te koop aangeboden zien.  Ze zijn erg prijzig maar naar het schijnt heel wintervast (sommige verdragen tot -20°C!) te zijn.  Sterker nog, ze zouden de vorst nodig hebben om elk jaar bloemen te maken!  Ik plantte twee exemplaren, bij wijze van test.  Eén ervan had veel last van slakkenvraat, en dat had ik te laat gezien.  Ik hoop dat ie volgend jaar nog terugkomt.  De andere heeft mooi gebloeid, zoals je op de foto ziet, zelfs met twee bloemen.

Op de linkse foto staat ook een Gevlekte orchis, die zich pardoes en zonder schaamde zichzelf op de rand van het gazon uitzaaide.  Die komt gegarandeerd van zaad van dit groepje wilde inheemse orchideeën tien meter verderop, in het hooilandje.

Gevlekte orchis - Dactylorhiza maculata

Nu mag de Gevlekte orchis dan al de tweede meest voorkomende orchidee in Vlaanderen zijn, toch is ie erg kritisch wat zijn standplaats betreft.  Je zal 'em dus niet zo makkelijk in je tuin krijgen.

Wat wel makkelijker te verwachten valt is deze: de Brede wespenorchis.  Doorsnee tuinen mogen deze rakker al verwelkomen, zolang je niet overdreven gaat bemesten of met pesticiden rondstrooien.  De bloempjes zijn niet groot, maar grote exemplaren dragen algauw tientallen bloempjes op meerdere bloeistengels.  En op warme dagen hangen daar soms een dozijn wespen rond.  Deze raken snel beneveld door de nectar die ze komen snoepen uit die door de lip gevormde kommetjes.  Ik zag er ooit die helemaal zat op de grond vielen, met een narrenkap van pollenklompjes op hun kop gekleefd.  Want die krijgen ze mee, bij elk bezoek aan een bloem. Maar aan die orchidee-strategieën om insecten te lokken en bestuiving te garanderen, daar kan je een ganse blog mee vullen!

Brede wespenorchis -  Epipactis helleborine