Plant van de maand - mei

De eerste week van mei betekent voor mij de week van de blauwe bloemekes. Het is de periode waarin de Wilde hyacint bloeit (alhoewel ze dit jaar al halverwege april begonnen). En dus ook het uitgelezen moment om een geurige lentewandeling te maken in het Hallerbos.

“This forest is famous in Japan”, zou men bij de ingang tot het bos kunnen plaatsen.

Want het Hallerbos heeft op dit ogenblik wereldfaam. “The blue forest” verkreeg die bekendheid door de aanwezigheid van de uitgestrekte en uiterst fotogenieke tapijten Wilde hyacintjes. Van heinde en ver komen fotografen naar dit bos afgezakt om er, vooral in het stille ochtendlicht, de meest romantische bosbeelden te fotograferen. Om ergens anders evenwaardige kiekjes te maken moet je al het water over, naar Engeland.

Er worden zelfs al grote prijzen mee gewonnen, met die foto's. Zelf raak ik helaas nooit zo vroeg uit mijn bed. 

Nu is die populatie in Hallerbos de meest noordoostelijke grote groeiplaats van de Wilde hyacint. Deze soort heeft namelijk een uitgesproken voorkeur voor een Atlantisch klimaat, wat wil zeggen dat ze eigenlijk geen strenge winters verdraagt. Want dan vriezen de zaailingen dood. En dat is belangrijker dan je denkt. 

Velen menen dat de Wilde hyacint zich louter via de bollen vermenigvuldigd. Niets is minder waar. Elk jaar na de bloei maakt de Wilde hyacint in zijn zaaddozen honderden zaden, die tegen de vroege zomer rijp zijn. ’s Winters ontkiemen die dan en overwinteren als kiemplant. En daarom mag het blijkbaar een niet te strenge winter zijn.

Kijk eens hoeveel kiemplantjes er rond deze pol hyacinten staan. Misschien zijn de middelste enkele klonen door het delen van de oorspronkelijke bol, maar de meeste zijn toch verschillende generaties zaailingen.

Meer naar het noorden vind je deze soort daardoor nog slechts sporadisch. En hoogstwaarschijnlijk niet van nature. In de Ekologische Flora lees ik het volgende:
'In Nederland werd de Wilde hyacint vermoedelijk ingevoerd uit Groot-Brittannië omstreeks 1700. Alle herbariummateriaal uit die periode zijn Wilde hyacinten. Pas later vindt men ook de subsp. Hispanica (de Spaanse) maar vooral tussenvormen (de kruising Boshyacint) terug. Maar alle populaties werden eerst als cultuurgewas beschreven, wat er nogmaals op wijst dat alle populaties in Nederland verwilderd zijn. De eerst vindplaatsen zijn te ‘s Gravenshage, Haarlem en Velsen.' 
Ik heb de kruising (Boshyacint) zelf op Texel gezien en naar het schijnt komt ie ook op Walcheren voor. Verder is er Wilde hyacint te vinden tot in het noorden van Noord-holland, in de binnenduinrand.

Naar het zuiden wordt de soort vervangen door de Spaanse hyacint. Die kan je herkennen door de iets forsere gestalte, de iets bredere bladeren, de meer klokvormige bloemen, de bloeiwijze die niet zo sierlijk overhangt als bij de Wilde hyacint en – wat op het eerste gezicht niet zo opvalt – de blauwe helmknoppen. De Wilde hyacint heeft namelijk witte helmknoppen. Kruisingen met Wilde hyacint worden in de handel verkocht als “boshyacintjes”. De kruising lijkt erg op de Spaanse hyacint, met rechtopstaande stengels en (bleek)blauwe helmknoppen. Maar terugkruisingen met één der ouders geven tussenvormen die moeilijk te onderscheiden zijn. De inkruisingen worden als een bedreiging voor de wilde populaties gezien. 

Links Wilde hyacint         en         rechts Spaanse hyacint 

Ik heb dus altijd Boshyacintjes of de Spaanse ondersoort uit mijn tuin geweerd. Maar vermits ik in een streek woon waar de Wilde hyacintjes thuis zijn in de bossen, heb ik regelmatig wat zaad verzameld en uitgezaaid in de bosachtige delen van de tuin. 

Je moet dan wel extra geduld hebben tot er bloemen verschijnen, maar het effect oogt toch veel natuurlijker dan ergens bollen kopen en planten.
De eerste jaren zie je er nauwelijks iets van. Alleen kleine sprietjes verraden dat je er iets gezaaid hebt. Daarna staan er enkele jaren kleine rozetten. Eigenlijk kan je de eerste iele bloeiwijzen pas vier tot zes jaar na het zaaien verwachten. En dan dragen ze nog maar enkele van die buisvormige klokjes op een klein, maar toch al karakteristiek overhangend stengeltje.

Maar daarna is het gewoonweg genieten van je eigenste Hallerbosje in de tuin.

Kijk maar: