zondag 29 november 2015

Kaf en Koren

Dat was nog meer gepruts dan verwacht, met die zaden.

Om te beginnen had die zadenruil al meer succes dan ik dacht. Acht en twintig zakjes moest ik vullen.
Nu was dat vullen niks, maar om het te verzenden volume een beetje in te perken moest ik al dat kaf van het koren scheiden. 

Dat betekende al die peultjes van Boslathyrus en Reukerwt doppen, de zaaddoosjes van Betonie en Grote kattestaart leegschudden en die van Schoepkruid met de duim leegkrabben.

Paarse morgenster en Leverkruid waren de makkelijkste. Gewoon dat pluis in een enveloppe duwen.

Maar die purperrode klaver ... daar was geen beginnen aan. Geen manier gevonden om dat te dorsen. Dus dat zijn dikke envelopjes geworden ... meer kaf dan koren.



Er zijn trouwens nog wat zaden over:

Er is nog één zakje met Beemdooievaarsbek en één met Paarse morgenster, en verder nog wat Boslathyrus en Reukerwt "lilac ripple".

En natuurlijk zijn er nog de zaden van de soorten die niemand wou:
Mottenkruid, Kaasjeskruid, Goudsbloem en Grote kaardebol.

.. dus als iemand interesse heeft ... laat dan hier een berichtje achter.

zondag 15 november 2015

Zaden in alle vormen en formaten!


Natuurlijk-Rijk startte dit jaar weer een zadenruil op.

Gelukkig was ik al getipt dat dit er aan zat te komen dus had ik al wat zaden verzameld. Nu wordt het hoog tijd om eens door deze collectie te gaan. Superveel soorten zijn het niet, en ook niet de grootste zeldzaamheden, maar misschien is iemand toch geïnteresseerd.

Wat heb ik allemaal geoogst?


1 Paarse morgenster - Tragopogon porrifolius
Een tweejarige tot 1m hoge plant die zowel groente als sierplant is. Trok heel erg de aandacht tijdens het Velt-ecotuinenweekend.


2 Boslathyrus - Lathyrus sylvestris
Een vaste-plant-alternatief voor reukerwten. 
Ideale weefplant in een border op rijke bodem.


3 Reukerwt - Lathyrus odoratus "Lilac wrinkle ripple"
Hoeft geen uitleg - éénjarig en prachtig


4 Goudsbloem - Calendula officinalis
Al even mooie als nuttige éénjarige 
waar je bvb gelei mee kan maken.


5 Reuzenscabiosa (Schoepkruid) - Cephalaria gigantea
Tot 2m hoge plant met honderden bleekgele bloempjes - 
vaste plant - bijenplant


6 Purperrode klaver - Trifolium rubens
Heerlijk mooi klavertje. Vaste plant die van zon houdt.


7 Grote kaardebol- Dipsacus fullonum
Hoge (van 1 tot 2,5m) tweejarige plant 
die 's winters erg in trek is bij distelvinkjes (Putters)


8 Leverkruid (koninginnekruid) - Eupatorium cannabinum
Bekende moerasplant. Kan ook op droge, maar kalkrijke plekken groeien. Deze is wellicht een lager blijvende cultivar, maar ik weet niet dewelke. Wolken van roze bloempjes - excellente bijenplant!




9 Grote kattestaart - Lythrum salicaria
Een makkelijke en imposante moerasplant.


10 Muskuskaasjeskruid - Malva moschata
Vaste plant


11 Mottenkruid - Verbascum blattaria
Een soort toorts met vlakke, glanzende rozet met rimpelige bladeren en een hoge slanke stengel zonder stengelbladeren maar met vele gele bloemen. Zoals vele Verbascums tweejarig.




12 Betonie - Stachys officinalis
Een lid van het Andoorn-geslacht. Vaste plant.



13 Beemdooievaarsbek - Geranium pratense
Prachtige inheemse ooievaarsbek met het onavolgbare blauw.


dinsdag 10 november 2015

Er even tussenuit

Net terug uit de baai van de Somme ...



De kliffen bij Ault, St-Valéry-sur-Somme, Parc du Marquenterre en de monding van de L'Authie ...



Een echte aanrader om enkele daagjes uit te waaien tijdens een herfstverlof!

Meer beelden vind je HIER.


woensdag 4 november 2015

Herfstige rode kool met appeltjes

Naast de herfstverrichtingen en wat foto's maken van al dat goud-bruin-geel-rood gebladerte heb ik de afgelopen dagen ook nog wat late groenten geoogst. Savooi bijvoorbeeld - en ook rode kool. Een uitgelezen kans om nog eens een receptje te publiceren. Een klassieker van jewelste.

Het is een recept dat je eigenlijk in elk goed basiskookboek kan vinden maar ik kan het mij niet laten met dit herfstige weer – moest toch op mijn kookpagina, met maar enkele aanpassingen: evenveel appels als rode kool en meer jeneverbessen dan normaal.

Want ik ben gek op die aparte smaak die vrijkomt als je een jeneverbes onverwacht tussen de tanden maalt. Het biodivers vrouwke daarentegen vist ze steeds uit haar bord en zo krijg ik er nóg meer :-). Met gekookte aardappeltjes en enkele lekkere goed gebakken braadworsten er bij is rode kool nog steeds een topper.

Nodig
  • 1 rode kool
  • 1 niet al te grote ajuin
  • 4 à 5 grote zure appels (ongeveer even veel gewicht als de rode kool)
  • 4 eetlepels bruine suiker
  • 1 eetlepel jeneverbessen
  • 2 kruidnagels
  • 1 laurierblad
  • peper
  • mespunt kaneel
  • sap van 1 citroen
  • 30g (echte) boter.


Ik gebruik "Trezeke Meyers": een goede bewaarappel waar ook lekkere appelmoes kan van gemaakt worden.

Bereiding
  • Haal de buitenste bladeren van de rode kool en snij de kool in kleine stukjes. De stronk in het midden gebruiken we niet. Snipper de ajuin heel fijn.
  • Doe een glas of twee water in een ruime kookpot en breng aan de kook, samen met de rode kool, de gesnipperde ui en een snuif zout.
  • Stoof gedurende 20 minuten, met het deksel op de pot. Roer regelmatig om en voeg water bij als er minder dan een cm op de bodem staat.
  • Schil ondertussen de appels, verwijder klokhuizen en snij ze in blokjes.
  • Voeg ze toe aan de rode kool en roer regelmatig.
  • Nu mag ook de bruine suiker, jeneverbessen, kruidnagels, laurierblad, kaneel en wat peper er bij.
  • Als de appeltjes, na ongeveer 10 min, wegsmelten doe je er ook het citroensap bij.
  • Helemaal op het eind afronden met een klompje boter.

Startend met een rode kool van 1,5 kg, is deze hoeveelheid goed voor ongeveer 20 porties.

zaterdag 31 oktober 2015

Plant van de maand - oktober

Ben ik toch wel bijna te laat met de plant van de maand zeker!

Dat komt omdat ik eigenlijk geen idee had welke plant te nomineren. Terwijl andere tuinbloggers met allerlei herfstbloeiers uitpakken stond ik toch wel wat beteuterd rond te kijken in mijn tuin. Niet dat er geen herfstbloeiers zijn, maar zoals je weet wil ik liever een inheemse soort onder de aandacht brengen, liever dan één of andere cultivar of exotische soort. Dat laat ik aan anderen over.

Maar nu moet ik tot mijn schande toegeven dat ik geen in oktober bloeiende inheemse soort heb staan. Tsss - daar moet ik tegen volgend jaar iets aan doen!

Dus gooi ik het over een andere boeg en nomineer ik een vrucht. En dan ook niet echt een inheems geval, maar gewoon één waar ik in deze periode dol op ben.



woensdag 28 oktober 2015

Wakker worden! –’t Is herfst!

Al een hele tijd dat ik hier nog iets gepost heb. De tijd die ik in het eerste deel van dit jaar aan de tuin, de blog en de opentuindagorganisatie gespendeerd heb, werd blijkbaar in het tweede halfjaar sterk gecompenseerd. Om niet te zeggen dat ik bijna geheel stilgevallen ben.  

Maar de tuin kon het helemaal alleen deze zomer. De borders zijn in orde - en in de zomer moet daar eerlijk gezegd nooit veel aan gebeuren, de haag werd slechts éénmaal gesnoeid – en dan nog met hulp (die tenniselleboog!), en het gazon hoefde al helemaal niet gemaaid – door die droogte. 

Dus viel ik in een zomerslaap. 


Maar nu, met het vallen van de blaadjes schieten we hier toch weer in gang. Er waren late appels te plukken, de laatste zomergroenten moesten uit de moestuin en de noten vallen wel erg vroeg dit jaar. En we beginnen stilletjes aan aan de herfsttaken. Dat betekent blaadjes harken en naar de moestuin brengen, het hooilandje een tweede maaibeurt geven en het tuinmeubilair een regenjas aantrekken. Binnenkort graaf ik de bonsaipotten weer in en moeten de oranjeriepotten de wintertuin in – we willen geen bevroren planten. 


Alle blaadjes op het gazon gaan net als vorige winter naar de moestuin, als bodembedekking. Dat moet er tenslotte gaan uitzien zoals dit. Maar eerst spreid ik er nog de zelfgemaakte compost over uit.

En de winterprei krijgt ook een beschermend bladerdekentje. Zo lang het zacht blijft, blijft die prei lustig doorgroeien. En dat is nodig, want door de droge zomer liep ie achterstand op – erg dik zijn ze nog niet. 


De bonsais halen we uit hun pot en graven we in. En daar gaat een koud kasje overheen en tussen de stammetjes duw ik ook wat herfstblad als isolatie. Blaadjes die in de borders vallen blijven gewoon liggen. Samen met de afgestorven stengels en blad van de vaste planten is dit een excellente plek waar allerlei gedierte kan overwinteren. Opruimen van de borders gebeurt in de lente. Nu heeft dat geen zin. En geeft de natuur zelf niet aan dat het zo hoort?



Daarmee heb ik de meeste herfstverrichtingen wel opgesomd. Ik twijfel alleen nog of ik dit jaar terug dat net over het vijvertje span om de bladeren er uit te houden. Dit jaar had ik voor het eerst lang last van slijmerige algen in het vijverwater. Misschien speelt dat rottend blad een concurrerende rol voor voedingsstoffen en laat ik het er toch beter in.  

En nu ik het over de vijver heb ... ik mag niet vergeten de vlonder te demonteren en droog te stockeren.

Toch meer werk dan ik dacht - die herfstverrichtingen.


zondag 11 oktober 2015

Grijze sjalotten - wat doe ik er mee?

Dat vroeg ik me af toen ik enkele honderden sjalotjes uit de moestuin haalde.

Niet omdat het er zo veel waren, maar omdat het er zo veel kleine waren. Door die uiterst droge zomer bleven het maar schriele dingetjes. Je kan ze hoogstens als smaakmaker bij het vlees in de pan leggen, zo klein zijn ze.

En bovendien blijkt nu dat die grijze sjalotten uit Bretagne een ongelooflijk harde buitenschil maken.
Zo hard - houtig bijna - echt een opgave om deze uit hun jasje te krijgen. Ik zag me er nog geen hoop van pellen om er ajuinsoep van te maken bijvoorbeeld - als fastfood ingrediënt zijn ze duidelijk niet geschikt.

Maar ingemaakt als zoetzure zilveruitjes - dat was misschien nog een goed idee.  Dus zocht ik enkele recepten op en deze vond ik wel geschikt: op het foodblog van Saskia.


Maar dan moest ik me wel door dat saaie klusje heen werken: die sjalotjes van hun harde huid ontdoen.

Gelukkig vond ik enkele tips: ze een uurtje te week leggen in het water helpt al een beetje. Van houtig verandert de schil al eerder in kurkig ... niet perfect, maar toch al beter.

Gisteren zette ik me er toch maar eens aan. Het doel was een halve kilo gepelde sjalotjes. Want ik heb de hoeveelheden uit Saskia's blog gehalveerd, en hier en daar een kleine aanpassing gemaakt.
  • 1/2 kg sjalotjes, gepeld
  • 100 g zout
  • 1/2 l rode wijnazijn
  • 100 g suiker
  • 1,5 el mosterdzaad
  • 1 tl pili-pili
  • 5 kleine laurierblaadjes
  • 1,5 tl peperkorrels
  • 1/2 tl tijm
Verder heb ik braaf het recept gevolgd: 

De sjalotjes pellen, mengen met het zout, aanvullen met water en zo één dag laten pekelen.


De dag erna de azijn mengen met suiker en kruiden en aan de kook brengen.

Dan de sjalotjes afgieten en spoelen, toevoegen aan het mengsel en vijf minuutjes laten meekoken.

Enkele propere confituurpotten met heet water omspoelen en er het nog hete zoetzure mengsel ingieten. Deksel er op en in het donker bewaren voor later.


Als ik het goed begreep moet ik nu drie weken geduld hebben alvorens ik mag proeven?

Pfff ... dat wordt lastig. Nog lastiger dan al dat uievellengepel.

zondag 20 september 2015

Plant van de maand september: Herfsttijloos

Blijf ik met de plant van deze maand nog steeds wat in de sfeer van de vakantie hangen, want dit is een soortje dat je weer vlotter in de bergen zal aantreffen dan in onze lage landen.

Herfsttijloos (Colchicum autumnale) is een bolgewasje dat qua bloem erg op krokusjes lijkt. Net als veel bolgewassen verschijnen de tulpachtige bladeren in de lente en zijn tegen de zomer al verdwenen. Maar de bloemen komen pas in de nazomer tot herfst, na dat de forse bladertoef al lang afgestorven is. 

Ik heb er maar één in de tuin staan, maar in de loop der jaren is die bol al tot een mooie toef uitgegroeid.



Het lijkt er dus op dat de Herfsttijloos een hele late tussen de typische lentebloeiers is, maar eigenlijk is het helemaal andere en bloeit de herfsttijloos als één van de eerste van alle bolgewassen - zo vroeg dat de bloemen al voor de winter verschijnen ...  zodat de zaaddozen al snel in de lente zichtbaar zijn.

Net als de Gewone es en het Koninginnekruid staat de Herfsttijloos op twee plaatsen: enerzijds op vochtige en voedselrijke standplaatsen, maar ook droge standplaatsen kunnen, indien die voldoende kalkrijk zijn.
Herfsttijloos komt daarom, zij het zeldzaam, voor in valleien zoals die van de Maas en ook op de droge hellingen in Zuid-Limburg. 



Waar Herfsttijloos echter toch op zandige bodems in de kempen aangetroffen wordt, zal dat eerder op vroegere vloeiweiden zijn. De bodems werden er bevloeid met kalkrijk en voedselrijk water dat via kanalen aangevoerd werd om deze intensief onderhouden hooiweiden te bevloeien. Het hooi werd eertijds gretig afgenomen onder andere door het leger, toen die nog veel paarden gebruikte. Herfsttijloos kwam op die vloeiweiden terecht samen met graslandzaad uit de bergen, waarmee men een hogere productie wou halen.

En zo beland ik toch weer in de bergen - en bij de tijloosjes die ik er aantrof. Geen Herfsttijloos, maar Alpentijloos. Kleiner, zachter van kleur, en met die smallere bloemdekbladen mijn favoriet tussen de Tijloosjes.


Alpentijloos - Colchicum alpinum (Les Ecrins)

Alpentijloos Colchicum alpinum (Lötchental)